به گزارش آوای آگاه؛ در شرایطی که صنعت دامداری ایران با مسائلی چون نوسان در بازار نهاده‌ها، خشکسالی و فشار ناشی از واردات مواجه است، شرکت کشت و دام دانش‌بنیان فکا در سال ۱۴۰۴ رویکردی توسعه‌گرا را در پیش گرفته و بر رکوردشکنی در تولید شیر خام، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین ژنتیک (IVF)، تولید مکمل‌های پروتئینی و تأمین علوفه داخلی تمرکز کرده است.
این مجموعه که از شرکت‌های پیشرو در حوزه دامپروری کشور به شمار می‌رود، با کاهش وابستگی به واردات، حذف واسطه‌ها و تکمیل زنجیره ارزش، هدف‌گذاری خود را بر ارتقای جایگاه رقابتی، افزایش سهم بازار داخلی و توسعه صادرات قرار داده است. بر این اساس، فکا در افق ۱۴۰۴ با تکیه بر ظرفیت‌های ژنتیکی منحصربه‌فرد، تجربه ۱۳ ساله در زمینه IVF و راهبرد خودکفایی علوفه، مسیر تثبیت جایگاه خود در صنعت دامداری ایران و ورود به عرصه رقابت‌های بین‌المللی را دنبال می‌کند.
در همین راستا و با هدف بررسی ابعاد این استراتژی‌ها، گفت‌وگویی با نیما صادقی بروجنی، مدیرعامل کشت و دام دانش‌بنیان فکا انجام شد تا چشم‌انداز شرکت در حوزه تولید، صادرات و توسعه زنجیره ارزش مورد ارزیابی قرار گیرد.
در ابتدا بفرمایید ظرفیت تولید فعلی مجموعه زفکا چگونه است؟
در حال حاضر بیش از ۱۴هزار رأس دام در مجموعه نگهداری می‌شود که شامل دو نژاد اصلی هولشتاین و جرسی است. میانگین تولید روزانه شیر خام حدود ۲۸۰ تن بوده و سالانه نزدیک به دو همت فروش ثبت می‌کنیم. همچنین با بیش از ۷هزار زایش در سال، پویایی و باروری مطلوبی در گله مشاهده می‌شود.
موقعیت مکانی دامپروری در ماکو چه مزیت‌هایی برای توسعه فعالیت‌ها ایجاد کرده است؟
قرارگیری در مجاورت سد ارس، دسترسی به منابع آبی مطمئن را فراهم کرده که در شرایط خشکسالی یک مزیت راهبردی محسوب می‌شود. اقلیم خنک‌تر منطقه نیز به کاهش استرس گرمایی دام کمک می‌کند. علاوه بر این، موقعیت ماکو به‌عنوان دروازه ورود به اروپا، ظرفیت مناسبی برای توسعه صادرات شیر و فرآورده‌های لبنی در اختیار ما قرار می‌دهد.
راهبرد زفکا برای ورود به بازار صادرات چیست؟
محور اصلی صادرات، ارتقای کیفیت محصولات است. استفاده از نژاد جرسی طی پنج سال اخیر موجب افزایش ماده خشک در شیر شده و ارزش افزوده قابل توجهی در فرآوری و حمل‌ونقل ایجاد کرده است. همچنین برنامه ما بر بهبود تغذیه، بهداشت و ژنتیک دام متمرکز است تا محصول نهایی واجد استانداردهای ممتاز صادراتی باشد.
در زمینه مدیریت انرژی و منابع چه برنامه‌هایی اجرا کرده‌اید؟
دو سیاست اصلی در دستور کار قرار دارد؛ نخست، مدیریت هوشمند مصرف از طریق کنترل روشنایی، سامانه‌های خنک‌کننده و بهینه‌سازی مصرف آب. دوم، تنوع‌بخشی در تأمین انرژی با خرید ژنراتور و توسعه انرژی خورشیدی.
فعالیت‌های شرکت در حوزه فرآوری شیر در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
با تأسیس شرکت زاگشیر در زیرمجموعه هلدینگ "تادیـکو"، فعالیت‌های تخصصی فرآوری شیر، تولید شیر خشک و سایر لبنیات آغاز شده است. این شرکت عمده محصولات خام فکا را دریافت و بر فناوری‌های نوین فرآوری تمرکز دارد.
وضعیت تولید گوشت و اصلاح نژاد دام‌های گوشتی در مجموعه چگونه است؟
در زمینه گوشت، پروژه ترمینال کراس دورگ دنبال می‌شود که پتانسیل بالایی در پرواربندی دارد. علاوه بر آن، با استفاده از روش IVF نژاد بومی سیستانی که تنها نژاد گوشتی اصیل کشور است، تکثیر و اصلاح می‌شود. این نژاد مقاوم و کم‌مصرف می‌تواند در آینده سهم قابل توجهی از بازار گوشت کشور را به خود اختصاص دهد.
آیا برای محصولات جانبی همچون کود نیز برنامه اقتصادی دارید؟
بله؛ سالانه حجم زیادی کود گاوی تولید می‌شود که بخشی از آن به ورمی‌کمپوست تبدیل شده و عرضه می‌گردد. همچنین پروژه‌هایی در زمینه تخمیر میکروبی، خشک‌سازی و هوادهی کود در حال بررسی است تا ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود.
نقش هلدینگ‌های تادیکو و شستا در حمایت از زفکا چیست؟
هر دو هلدینگ سیاست توسعه محور دارند. شستا با ظرفیت‌های بین‌المللی خود در تأمین مواد اولیه و بازاریابی صادراتی نقش مهمی ایفا می‌کند. از سوی دیگر به دلیل وابستگی به سازمان تأمین اجتماعی، رویکرد این مجموعه همسو با تأمین امنیت غذایی و ارتقای سلامت جامعه است.
جایگاه فکا در حوزه اصلاح نژاد دام و فناوری IVF در چه سطحی است؟
از سال ۱۳۹۲ با راه‌اندازی آزمایشگاه IVF، فکا به بلوغ فنی در تولید جنین‌های با کیفیت ژنتیکی رسیده است. اکنون قادر هستیم جنین نژاد جرسی را به گاو هولشتاین منتقل کرده و گوساله خالص جرسی تولید کنیم. همچنین از این فناوری برای حفظ و تکثیر نژادهای بومی در معرض خطر انقراض بهره گرفته می‌شود.
چشم‌انداز آینده فکا در حوزه دانش‌بنیان چیست؟
هدف ما ایجاد گله‌های اهداکننده تخمک با سلامت ژنتیکی تأیید شده، ارتقای استانداردهای بهداشتی و ورود به بازارهای صادراتی ژنتیک دام است. با بیش از یک دهه تجربه در IVF، اکنون توانایی صادرات دانش فنی و محصولات ژنتیکی را نیز داریم.
