چه اتفاقی در تورم ماه‌های اخیر رخ داده است؟

به گزارش آوای آگاه؛ براساس اعلام مرکز آمار، شاخص تورم مصرف‌کننده که در مهرماه عدد 403.8 را ثبت کرد، نسبت به ماه گذشته 5درصد و نسبت به مدت مشابه سال گذشته 48.6درصد افزایش یافت.

«تورم ماهانه» مهرماه، بالاترین میزان در 39 ماه اخیر (از خردادماه 1401 و با حذف ارز ترجیحی) و «تورم نقطه به ‌نقطه» آن نیز بالاترین سطح در 29 ماه اخیر بود.

از میان 12 گروه تشکیل‌دهنده شاخص تورم، 6 گروه در مهرماه نرخ‌هایی بالاتر از تورم کل داشتند که مهم‌ترین آن‌ها شامل کالاها و خدمات متفرقه (65.2درصد)، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها (64.3درصد) و دخانیات (55.5درصد) بود.

همچنین در میان 17 زیرگروه و در مقیاس «تورم ماهانه»، این موارد بالاترین ارقام را در مهرماه ثبت کردند؛ حبوبات (11.9درصد به دلیل کاهش تخصیص ارز ترجیحی و افزایش نرخ ارز تجاری)، ماهی (9.3درصد)، آب، برق و سوخت (8.4درصد)، خرید وسایل نقلیه (8.3درصد) و گوشت قرمز و سفید (6.9درصد ناشی از کاهش سهمیه ارز ترجیحی نهادها و افزایش نرخ توافقی).

با تفکیک تورم به اجزای تشکیل‌دهنده آن، نتایج زیر در مهرماه مشاهده شد:

تورم خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات در مهرماه با 64.2درصد، 24 واحد درصد از تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات (که عدد 40.9درصد را ثبت کرد) بیشتر بود.

یکی از دلایل مهم این موضوع، کمبود سهمیه تخصیص‌یافته از سوی وزارت جهاد کشاورزی با نرخ ارز 28500 تومانی بود که علاوه بر کاهش منابع ارزی، موجب کمبود کالا در بازار نیز شد.

شاخص کل بدون احتساب بخش اجاره در مهرماه 55.6درصد افزایش یافت که نشانگر آن است که تورم ۳۴درصدی بخش اجاره که در دوره‌هایی پیشران تورم بود، اکنون نقشی در نوسانات ماه‌های اخیر تورم نداشته است.

تورم کالاها کماکان از تورم بخش خدمات و شاخص کل پیشی می‌گیرد. در مهرماه، تورم کالاها 58.7درصد بود که 10 واحد درصد از تورم کل و ۲۱٫۶ واحد درصد از تورم خدمات بیشتر است.

شایان ذکر است که تورم ماهانه کالاهای بادوام 10.1درصد و کالاهای بی‌دوام 6.2درصد بوده که در مورد کالاهای بادوام، بالاترین میزان در 30 ماه اخیر و برای کالاهای بی‌دوام (کالاهای مصرفی)، بالاترین مقدار در 39 ماه اخیر به شمار می‌رود.

مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت کالاهای بادوام، نوسانات نرخ ارز و تشدید انتظارات تورمی و در مورد کالاهای بی‌دوام، افزایش قیمت کالاهای خوراکی بوده است.

در بخش خوراکی‌ها، قیمت خوراکی‌های تازه در مهرماه نسبت به شهریورماه 8.2درصد افزایش یافت که تقریباً دو برابر نرخ رشد سایر خوراکی‌ها بود.

به نظر می‌رسد روند تخصیص ارز ترجیحی و کاهش چشمگیر آن در ماه‌های اخیر، دلیل اصلی افزایش تورم خوراکی‌ها بوده است. در واقع، دولت در ماه‌های اخیر بخشی از ارز تخصیص‌یافته برای نهاده‌های مرتبط با اقلام خوراکی را به بازار توافقی منتقل کرده که این امر عامل افزایش بهای تمام‌شده آن‌ها شده است.