به گزارش آوای آگاه؛ سال ۱۴۰۲ را می‌توان سالی پرفراز و نشیب برای بازار نوپای مشتقه دانست؛ رشد چند برابری ارزش و حجم معاملات آپشن‌ها نسبت به سالیان گذشته و اقبال روز افزون سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی و نهادهای مالی به این ابزار، تنوع بیشتر در دارایی‌های پایه و سررسیدهای معاملاتی و رونق نسبی قراردادهای اختیار فروش را می‌توان دستاوردهای بزرگ سال ۱۴۰۲ برای این بازار جدید و جذاب قلمداد کرد.
نگاهی گذرا به رویدادهای بازار آپشن در سال ۱۴۰۲
ممنوعیت معامله آپشن برای صندوق‌های درآمد ثابت
اوایل تابستان بود که ابلاغیه ممنوعیت اتخاذ موقعیت در قراردادهای اختیار معامله برای صندوق‌های درآمد ثابت منتشر شد. هر چند انتظار می‌رفت با این ابلاغیه و منع قانونی حضور صندوق‌های درآمد ثابت که تا قبل از آن از فعالان مهم و بزرگ بازار آپشن شمرده می‌شدند، شاهد کاهش جدی ارزش و حجم معاملات باشیم، اما در عمل اینطور نشد و استقبال فعالان دیگر بازار تا حدودی این خلاء را جبران کرد.
رونق معامله قراردادهای اختیار معامله صندوق‌های اهرمی و به‌خصوص اهرم
به‌طور سنتی سه دارایی پایه خودرو، خساپا و شستا بیشترین ارزش و حجم معاملات مشتقه را به خود اختصاص می دادند، اما طی سال ۱۴۰۲ بازیگر جدیدی به این جمع وارد شد. آپشن‌های صندوق اهرم با اقبال خوب فعالان بازار مواجه شد و توانست در جمع دارایی‌های پایه برتر این بازار قرار بگیرد. آپشن‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به این دلیل که ریسک‌های مرتبط به سهام مثل بسته شدن نماد را ندارد، می‌تواند گزینه جذابی برای فعالان باشد و به نظر می‌رسد روند روزافزون استقبال از آپشن‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصاً صندوق‌های اهرمی ادامه‌دار باشد.
بروزرسانی‌های مهم در سامانه‌های معاملاتی و نرم‌افزارهای حسابداری
با انجام بروزرسانی‌ها در سامانه‌های معاملاتی و نرم‌افزارهای حسابداری و سبدگردانی، مشکل فعالان حقیقی و حقوقی برای فعالیت در بازار اختیار معامله و همچنین اخذ استراتژی‌های مختلف تا حدودی مرتفع شد. (هرچند کماکان در این زمینه هنوز مشکلات رفع نشده وجود دارد)
آغاز معاملات آتی تک سهم
از اواخر بهار، معاملات آتی تک سهم با سه دارایی پایه شتران، شستا و گام شروع شد و تا انتهای سال بیش از 80هزار قرارداد در این بازار معامله شد و تعداد دارایی‌های پایه به 10 نماد رسید. (اهرم قراردادهای آتی سهام ثابت و برابر ۴ در نظر گرفته شده است)
ارزش معاملات
شاید بتوان ارزش معاملات را مهم‌ترین معیار برای بررسی رونق و رکود یک بازار قرار داد. از این لحاظ، جهش خیره‌کننده در ارزش معاملات آپشن سهام در بازه‌های روزانه، هفتگی و ماهانه نسبت به سالیان پیش نشان‌دهنده پیشرفت روز افزون بازار مشتقه است. از طرفی طبیعتاً رونق هر چه بیشتر این ابزار منوط به عوامل مختلفی بوده که یکی از مهم‌ترین عوامل آن، رونق معاملات خرد سهام است.
در تصویر اول، روند روزانه ارزش معاملات آپشن سهام طی سال ۱۴۰۲ را مشاهد می‌کنید. بیشترین ارزش معاملات روزانه مربوط به ابتدای اردیبهشت ماه با حدود ۳۰۰ میلیارد تومان است. طی آذر و اسفندماه نیز مجدداً ارزش معاملات محدوده بالای ۲۵۰ میلیارد تومان را لمس کرد، اما نتوانست رکورد ۳۰۰ میلیارد را بشکند.
در این تصویر، روند هفتگی ارزش معاملات مشاهده می‌شود. میانگین ارزش معاملات هفتگی آپشن سهام در سال ۱۴۰۲ حدوداً ۵۱۳ میلیارد تومان بود.
در تصویر زیر، روند ماهانه ارزش معاملات آپشن‌ها را مشاهده می‌کنید. اردیبهشت ماه و اسفندماه را می‌توان پررونق‌ترین ماه برای بازار آپشن دانست.
تصویر زیر، روند مقایسه‌ای ارزش معاملات آپشن‌ها به‌صورت ماهانه برای سه سال متوالی است. همانطور که در تصویر مشخص است، ارزش معاملات آپشن‌ها در مقیاس ماهانه نسبت به سال ۱۴۰۱ به‌طور میانگین بیش از سه برابر و نسبت به سال ۱۴۰۰ به‌طور میانگین بیش از ۱۷ برابر شده است.
تصویر زیر به خوبی گویای رشد خیره‌کننده بازار آپشن طی سه سال اخیر است.
نسبت ارزش معاملات آپشن‌ها به ارزش معاملات خرد سهام که می‌تواند یکی از معیارهای سنجش نقدشوندگی و اندازه بازار آپشن باشد، طی سال ۱۴۰۲ از زیر ۱درصد با جهشی قابل توجه به بالاتر از ۴درصد نیز رسید.
طی سال ۱۴۰۲، دارایی‌های پایه خودرو، شستا و خساپا و اهرم بیشتر مورد توجه بوده‌اند. در این بین می‌توان به دارایی‌های پایه دیگری مثل دی، وبملت، وتجارت، خپارس، خاور و حتی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مثل شتاب و توان نیز اشاره کرد که توانستند به نسبت حجم و ارزش معاملات قابل قبولی را به خود اختصاص دهند.
۸۵درصد ارزش معاملات بازار به چهار نماد خودرو، خساپا، شستا و اهرم اختصاص دارد. انتظار می‌رود به مرور زمان دارایی پایه‌های دیگری نیز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته و بتوانند بخشی از این سهم از ارزش معاملات بازار را به خود اختصاص دهند. همچنین با توجه به روند رو به رشد انتشار قراردادهای اختیار معامله بر روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری و توجه نهادهای مالی و سبدگردان‌ها به ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این بازار و اقدام آن‌ها برای بازارگردانی فعال قراردادهای اختیار معامله صندوق‌ها، می‌توان انتظار داشت که صندوق‌های سرمایه‌گذاری بتوانند سهم بیشتری از این بازار طی سالیان آینده داشته باشند.
در تصویر زیر، بزرگ‌ترین سررسیدهای قراردادهای اختیار معامله از لحاظ ارزش اعمال طی سال ۱۴۰۲ را مشاهد می‌کنید. قراردادهای سررسید مردادماه خودرو با ارزش اعمال بیش از ۵هزار میلیارد تومانی رتبه اول را از آن خود کردند.
در آخر نگاهی می‌کنیم به روند موقعیت‌های باز بازار اختیار معامله در سال ۱۴۰۲
امیدواریم در سال جدید شاهد رشد روزافزون ابزار اختیار معامله به مانند سال‌های گذشته باشیم.
دیدگاه کاربران